#کمپین_نه_به_بازاریابی_شبکه_ای

خداوند متعال در آیه 29 و 30 سوره نساء مى فرماید:

«(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاَ تَأْکُلُوا أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ إِلاَّ أَنْ تَکُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاض مِّنْکُمْ وَلاَ تَقْتُلُوا أَنفُسَکُمْ إِنَّ اللهَ کَانَ بِکُمْ رَحِیماً * وَمَنْ یَفْعَلْ ذَلِکَ عُدْوَاناً وَظُلْماً فَسَوْفَ نُصْلِیهِ نَاراً وَکَانَ ذَلِکَ عَلَى اللهِ یَسِیراً);

ترجمه : اى کسانى که ایمان آورده اید! اموال یکدیگر را به باطل (و از طرق نامشروع) نخورید!

 مگر این که تجارتى با رضایت شما انجام گیرد. و خودکشى نکنید! خداوند نسبت به شما مهربان است. و هر کس این عمل را از روى تجاوز و ستم انجام دهد، به زودى او را در آتش وارد خواهیم ساخت; و این کار براى خدا آسان است».

موضوع «اکل مال به باطل، و درآمدهاى نامشروع» و برخورد شدید خداوند با آن، علاوه بر آیه فوق، در آیات 188 سوره بقره، 161 سوره نساء، و 34 سوره توبه نیز آمده است.

بنابراین، اکل مال بالباطل طبق صریح چهار آیه از قرآن مجید حرام، و از گناهان بزرگ است، و انسان را به سوى جهنّم سوق مى دهد. و شک نیست که درآمد حاصل از عضویّت در شرکت هاى مورد بحث، که مبتنى بر بازاریابى شبکه اى (Network Marketing) مى باشد، مصداق روشن اکل مال به باطل، و در نتیجه حرام است.

طبق نظر آيت الله مكارم شيرازي

حضرت آيت الله مكارم شيرازي دامت بركاته

حضرت آیة الله العظمى مکارم شیرازى (مدّ ظلّه) در پاسخ به این سؤال فرمودند:

«منظور از اکل مال به باطل این است که انسان بى آن که فعالیّت مثبتى داشته باشد اموال بادآورده اى را تملّک کند، و در گلدکوئست و مانند آن چنین مطلبى به خوبى دیده مى شود. افرادى که در شاخه هاى اوّل قرار مى گیرند، بى آن که کار مهمّى انجام داده باشند، اموال هنگفتى را تصاحب مى کنند، و افرادى که در شاخه هاى آخر مى باشند، مال باختگان واقعى هستند; درست شبیه به قمار».

براى روشن تر شدن مطلب فوق، به تحلیلى که در یکى از مجلاّت معروف آمده توجّه کنید: «اگر 5/000/000     نفر جذب این بازى شده باشند، تنها به حدود 50/000 نفر سود کلانى تعلّق مى گیرد، و حدود  1/200/000نفر هیچ سودى دریافت نمى کنند، و باقى شرکت کنندگان،یعنى  3/750/000نفر دیگر فقط ضرر کرده اند، بى آن که سکّه اى دریافت کرده باشند».(. سروش جوان، شماره 23، تیر 1381 .)

همان گونه که ملاحظه مى کنید عدّه محدودى (50/000 نفر و خود شرکت) بى آن که کار مهم و فعالیّت مثبتى داشته باشند، اموال هنگفتى را تصاحب مى کنند، و افرادى که در شاخه هاى آخر هستند (حدود چهار میلیون نفر) مال باختگان واقعى هستند; و این است معنى اکل مال به باطل.

یکى از نمایندگان مجلس شوراى اسلامى در تشریح فعالیّت شرکت هاى مذکور مى گوید:

«در شرکت هایى که هر عضو باید دو عضو دیگر جذب کند، بر اساس محاسبه انجام شده به 75% این افراد هیچ چیز تعلّق نمى گیرد، و به 15% اعضا معادل نیمى از آنچه هزینه کرده اند تعلّق مى گیرد، و 7% افراد معادل حقّ عضویّت خود را دریافت داشته، و فقط 3% افراد که در رأس هرم هستند سودسرشارى به دست خواهند آورد».

وى در ادامه گفت : «در شرکت هاى هرمى که هر عضو باید پنج عضو دیگر جذب کند، 96% اعضاى شبکه هیچ درآمدى نخواهند داشت، و 2% افراد نصف آورده خود را مى گیرند، و 1% آنان عین پول، و کمتر از 1% هم که در رأس هرم هستند سود سرشارى مى برند»(1) و بقیّه این اموال هنگفت به جیب مؤسسات مذکور مى ریزد!

1 . نماینده مذکور آقاى حمید رضا کاتوزیان نماینده مردم تهران در مجلس شوراى اسلامى است، که به هنگام تحصیل در یکى از کشورهاى اروپایى از نزدیک شاهد فعالیّت برخى از شرکت هاى کلاهبردار مورد بحث بوده، و یکى از طرّاحان یک فوریّت ممنوعیّت فعالیّت شرکت هاى هرمى و شاخه اى در مجلس شوراى اسلامى است. مطلب فوق را از روزنامه خراسان، شماره 16136 به تاریخ 5/4/1384 نقل کرده ایم.

…………………………………

سؤال : چه ارتباطى بین مسأله «انتحار» و «تصرّف باطل و ناحق در اموال مردم» وجود دارد، که در آیه مورد بحث در کنار هم ذکر شده است؟

جواب : پاسخ این سؤال روشن است، و در حقیقت قرآن مجید با ذکر این دو حکم پشت سر هم، به یک نکته مهمّ اجتماعى اشاره کرده است. و آن این که : اگر روابط مالى مردم بر اساس صحیح استوار نباشد، و اقتصاد جامعه به صورت سالم پیش نرود، و در اموال یکدیگر به ناحق تصرّف کنند، جامعه گرفتار یک نوع خودکشى و انتحار خواهد شد. و علاوه بر این که انتحارهاى شخصى افزایش خواهد یافت، انتحار اجتماعى هم از آثار ضمنى آن است».(1)

حوادث و انقلاب هایى که در جوامع مختلف دنیاى معاصر روى داده، شاهد گویاى این حقیقت است. و از آنجا که خداوند نسبت به بندگان خود مهربان است به آنها هشدار مى دهد و اعلام خطر مى کند که مراقب باشند مبادا مبادلات مالى نادرست و اقتصاد ناسالم، اجتماع آنها را به هلاکت بکشاند.(2)

1 . یکى از جامعه شناسان در شماره 3722 روزنامه قدس، به تاریخ 29/8/1379، مى گوید: «اگر نوجوانان و جوانان بیکار که با هزار مشکل سرمایه اى را براى عضویّت در این شرکت ها فراهم کرده، با شکست مواجه شوند، براى جبران آن ممکن است دست به هر کارى بزنند» شرح بیشتر این مطلب در فصل هشتم خواهد آمد.

2 . تفسیر نمونه، جلد 3، صفحه 396 .

منبع: بازاریابى شبکه اى = (Network Marketing)، یا، کلاهبردارى مرموز / تألیف ابوالقاسم علیان نژادى.